انواع مواد شوینده صنعتی و ویژگی های آنها

جدا نمودن هر نوع آلودگی از یک سطح بخصوص نیازمند صرف انرژی مکانیکی می باشد که با عملیات سایش تأمین می گردد. موادی که به تنهایی یا در ترکیب با مواد دیگر بتواند در کنار این انرژی مکانیکی با انرژی فیزیکوشیمیایی، در فرایند نظافت مورد استفاده قرار گیرد، تحت عنوان ماده شوینده شناخته می شود. در ادامه انواع مواد شوینده صنعتی، نحوه عملکرد آنها و ویژگی های یک ماده شوینده صنعتی به اختصار مورد بررسی قرار می گیرند.

شوینده صنعتی چیست؟
مواد شوینده با توجه به توانایی برطرف سازی آلودگی های مختلف در دسته بندی های گوناگون طبقه بندی می شوند. از جمله این دسته بندی ها، انواع مواد شوینده صنعتی هستند که در فرایند آلودگی زدایی در محیط ها و تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. این مواد شوینده صنعتی در با توجه به قدرت برطرف نمودن نوع خاصی از آلودگی در انواع مختلفی دسته بندی می شوند. استفاده از مواد شوینده صنعتی در نظافت با دستگاه های مکانیزه نظافت صنعتی، میتواند در بهبود کیفیت نظافت با این تجهیزات نظافت صنعتی تاثیر گذاری بالایی داشته باشد. استفاده از انواع پاک کننده قوی چربی صنعتی، مواد شوینده چربی زدا، اسیدی یا قلیایی میتوانند به بهبود کیفیت نظافت سطوح و تجهیزات کمک کند.

طبقه بندی انواع مواد شوینده های صنعتی
انواع شوینده های صنعتی که در فرایند نظافت در سطوح مختلف مورد استفاده قرار میگیرند به پنچ گروه اصلی تقسیم بندی می گردند، شوینده های قلیایی، اسیدی، پاک کننده قوی چربی صنعتی، ضدعفونی کننده ها و حلال های پایه. استفاده از هریک از این انواع موادشوینده در فرایند و موقعیت نظافتی مناسب، کیفیت و کارایی مطلوب و بهینه نظافت را به همراه خواهد داشت.

مواد شوینده قلیایی
شوینده های قلیایی یکی از انواع مواد شوینده صنعتی و اصلی ترین گروه ماده شوینده صنعتی می باشند، که قادرند با چربی و روغن ترکیب شده و تشکیل صابون دهند و پروتئین ها را حل نمایند. PH این دسته از مواد شوینده معمولا در دامنه ۹ تا ۵/۱۲ قرار دارد و این مواد به دلیل قلیائیت بالای خود خورنده هستند و در صورت تماس با پوست انسان سبب آسیب دیدگی می شوند اما این قلیائیت بالا برای صابونی کردن چربی ها و خنثی سازی اسیدهای موجود در بسیاری از انواع آلودگی ها مهم می باشد. این نوع شوینده ها غالبا در مواردی که نیاز به شوینده قوی می باشد، همانند حذف وکس ها، رد ساینده ها، آلودگی های عمیق تجمع یافته، آلودگی های خشک شده و گریس و روغن حرارت دیده مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از مواد شوینده چربی زدای قوی صنعتی یا حلال چربی صنعتی در این دسته شوینده ها طبقه بندی می شوند.

از دیگر استفاده های شوینده های قلیایی می توان به فرایند نظافت صنایع غذایی و محیط هایی همچون آشپزخانه های صنعتی، رستوران ها، سالن های غذاخوری اشاره نمود. در چنین مواردی کاربرد شوینده های قلیایی مقرون به صرفه بوده و با دامنه گسترده ای از تجهیزات نظافتی قابل استفاده می باشند. انواع با کیفیت تر این شوینده ها دارای قابلیت کف کنندگی ملایم می باشند.

مواد شوینده اسیدی
در این مواد شوینده، اسید بعنوان عامل اصلی پاک کنندگی مورد استفاده قرار می گیرد که قادر به حل نمودن رسوبات مینرال، مثل کلسیم و منیزیم و همچنین رسوبات ناشی از سختی آب بر روی سطح ماشین آلات و تجهیزات می باشد. از شوینده های اسیدی همچنین می توان برای حذف زنگ، آلودگی های قلیایی، سیمان، گچ یا بتون استفاده نمود. این شوینده ها برای استفاده در نظافت سطوح سنگ ماسه و گرانیت مناسب می باشند اما بعلت خورندگی کاربرد آن روی برخی سطوح به ویژه آهن گالوانیزه یا آلومینیوم مناسب نمی باشد. انواع مواد شوینده صنعتی اسیدی خود به دو گروه اصلی اسیدهای غیر آلی و اسیدهای آلی تقسیم می شوند که اسیدهای آلی نسبت به اسیدهای غیرآلی ضعیف تر بوده و اثر خوردندگی کمتری بر روی فلزات دارند.

مواد شوینده صنعتی فعال سطحی یا چربی زداها
موادشوینده چربی زدای قوی صنعتی یا حلال چربی صنعتی از مواد فعال سطحی همانند کمپلکس های مولکولی تشکیل شده اند و در صورت اضافه شدن به آب، باعث کاهش کشش سطحی آب گردیده و تماس بین آلودگی و عامل پاک کننده قوی چربی صنعتی را افزایش می دهند. از این انواع شوینده های صنعتی در برطرف نمودن گریس و الودگی های روغنی قابل استفاده و کاربردی می باشند. امکان نفوذ این نوع مواد شوینده صنعتی به درون چربی ها و هیدرولیز کردن آنها و تبدیل آنها به ذرات کوچکتر سهولت نظافت انواع آلودگی با آب از محیط را به همراه دارد. قابلیت پاک کنندگی این مواد چندان بالا نمی باشد اما دارای اثر ضد میکروب هستند و می توانند بعنوان ماده ضدعفونی کننده یا در ترکیب با مواد شوینده ضد عفونی کننده مورد استفاده قرار گیرند.

مواد شوینده صنعتی ضدعفونی کننده
بر خلاف حلال چربی صنعتی، مواد شوینده ضدعفونی کننده می توانند به طور همزمان سطوح را نظافت و ضدعفونی نمایند. در این نوع از انواع مواد شوینده صنعتی را میتوان به عنوان شوینده در برطرف نمودن آلودگی ها عمیق و در محیط های حساس مورد استفاده قرار داد. ماده ضد عفونی کننده هم به صورت دستی و هم با استفاده از دستگاه های نظافت مکانیزه همچون اسکرابر صنعتی قابل استفاده می باشد.

شوینده پایه حلال
این نوع ماده شوینده صنعتی از حلال های هیدروکربنی نظیر آب تشکیل شده اند و در حذف آلودگی های نظیر واکس های پایه حلال، روغن و گریس، انواع خمیرها و مایعات واکس حلال از روی سطح زمین مورد استفاده قرار می گیرند. انواع مواد شوینده صنعتی پایه حلال برای کاربرد و نظافت روی سطوح چوبی، کامپوزیت چوب، مگنزیت، لینولئوم، بتون و سنگ بسیار مناسب هستند. اما نباید بر روی آسفالت، مواد ترموپلاستیک، پی وی سی (وینیل) یا سطوح لاستیکی مورد استفاده قرار گیرند. انواع حلال چربی صنعتی در این دسته بندی مواد شوینده نیز طبقه بندی می شوند.

نحوه عملکرد انواع مواد شوینده صنعتی
همانطور که ذکر گردید، افزودن انواع شوینده های صنعتی به فرایند و سیستم نظافت صنعتی، باعث جایگزین شدن بخشی از انرژی مکانیکی مورد نیاز با انرژی فیزیکوشیمیایی می گردد. در حقیقت افزایش نوع خاصی از انرژی، می تواند کمبود انواع دیگر انرژی را جبران نماید. بعنوان مثال در صورت عدم وجود ماده شوینده چربی زدای قوی صنعتی یا ناکافی بودن آن به مقدار بیشتری نیروی انسانی نیاز است تا آلودگی های چرب بخوبی از سطح جدا گردد. به عبارت دیگر مواد شوینده با تاثیر بر میزان انرژی مورد نیاز برای حذف آلودگی و کاهش آن، موجب تسهیل و تسریع فرایند نظافت می گردند.

آب بعلت کشش سطحی بالای خود، به تنهایی نمیتواند عامل پاک کننده کارآمدی در فرایند های نظافت صنعتی باشد. افزودن انواع مواد شوینده صنعتی به آب در فرایند نظافت، موجب کاهش کشش سطحی آب گردیده و آن را قادر می سازد تا با افزایش توان نفوذ به درون آلودگی در نظافت و برطرف نمودن آنها موثر تر باشد. در نتیجه افزایش تماس بین آب و آلودگی، آلودگی ها راحت تر از سطح جدا می گردد و سهولت نظافت فراهم می آید. اگر از آب بعنوان تنها عامل پاک کننده در عملیات نظافت، استفاده گردد، میزان بالایی انرژی مکانیکی برای دست یابی به نتیجه مطلوب مورد نیاز خواهد بود، که میتواند دشواری، هزینه و زمان بیشتری برای نظافت کامل محیط به همراه داشته باشد.

ویژگی های ماده شوینده مناسب
انواع مواد شوینده صنعتی مناسب صرف نظر از نوع آن، دارای برخی مشخصه های متمایز کننده می باشد. این ویژگی ها از مهم ترین عوامل در انتخاب ماده شوینده مناسب برای فرایند نظافت سطوح و آلودگی های مختلف می باشند. مهم ترین این مشخصات عبارتند از:

• توانایی بالا در حذف سختی آب
• کاملا حلال در آب
• غیر خورنده بودن
• غیرسمی بودن و سازگاری با محیط زیست
• مقرون به صرفه بودن به لحاظ اقتصادی
• قابلیت ترکنندگی و نفوذ کنندگی بالا
• قابلیت چربی زدایی با چربی زدای قوی صنعتی
• قابلیت حل کنندگی آلودگی
• قابلیت آب کشی مناسب
• قابلیت حذف زنگ و پوسته

انتخاب ماده شوینده مناسب
هنگام انتخاب انواع شوینده های صنعتی برای دست یابی به نتیجه مطلوب، باید به برخی موارد توجه داشته باشید. از این موارد میتوان به نوع آلودگی و میزان آن، جنس سطح مورد نظر برای نظافت جهت اطمینان از عدم آسیب دیدگی آن توسط ماده شوینده و روش نظافت (در نظافت دستی از انواع مواد شوینده صنعتی قوی اسیدی یا قلیایی نباید استفاده کرد) اشاره داشت. برای خرید ماده شوینده باید به نوع آلودگی توجه داشته باشید تا بتوانید با خرید بهترین و مناسب ترین نوع ماده شوینده عملیات نظافت را به انجام برسانید. خرید انواع پاک کننده قوی چربی صنعتی یا سایر انواع مواد شوینده صنعتی، در بهبود و ارتقا کیفیت نظافت تاثیر بسزا خواهد داشت. بدین ترتیب قادر خواهید بود با انتخاب و خرید ماده شوینده صنعتی مناسب، کیفیت مطلوب و فرایند بهینه نظافت را برای مجموعه خود به ارمغان آورید.